AK: Albert Koster, Hebreeuwse Bijbel (1991-2006)

Genesis 1:1-2: Eerst heeft God hemel en aarde geschapen.
De aarde was chaos en baaierd;
duisternis over het oppervlak van de oerkolk.
Maar Gods luchtvlaag was aan het zweven over het oppervlak
    van de wateren.

Commentaar:  In de verklarende woordenlijst geeft Albert Koster aan dat de vertaling "eerst" beter het onbepaalde karakter van het grondwoord weergeeft dan de klassieke vertaling "in het begin". Het Hebreeuwse woord wat hier met "eerst" wordt vertaald, heeft een abstracte nuance en kan vaak vertaald worden door "eerst" of "eerder". Ikzelf vind deze vertaling vreemd, omdat "eerst" lijkt te impliceren dat God daarna nog andere dingen gaat scheppen. Mijns inziens is het scheppingsverhaal juist bedoeld om te verhalen van Gods volledige schepping.

*

Psalm 19:3-5 de dag laat zegging vlieten naar de dag
en de nacht verklaart kennis aan de nacht.
Er is geen zeggen en er is geen spreken -
zonder dat hun stem gehoord wordt.
Over heel de aarde gaat hun praten uit
en tot aan de rand van de wereld hun betoog.
Commentaar:  Albert Koster kiest hier voor de klassieke uitleg: over de hele aarde gaat 'het praten' uit, er is geen zeggen en geen spreken zonder dat hun stem gehoord wordt. 

*

Maleachi 2:15 Niet de ene heeft hij immers gemaakt:
hij had een overblijfsel van de luchtvlaag,
En hoe was die ene:
op zoek naar het zaad voor God.
Weest waakzaam over jullie luchtvlaag,
de vrouw van je jeugd mag je niet verraden.
Commentaar: Het is mij volstrekt niet duidelijk hoe God een overblijfsel van zijn luchtvlaag kon hebben en hoe de aangesproken lezers geacht worden waakzaam te moeten zijn over hun eigen luchtvlaag. Interessant is de vertaling: het zaad voor God. Alle andere vertalingen hebben dit ofwel wegvertaald, ofwel zaad van God, ofwel zaad Gods, waarbij de interpretatie in het midden wordt gelaten. Maar het lijkt mij niet dat de vertaling 'zaad voor God' iets verheldert.

*

Galaten 5:22-23 -
Commentaar: -

*

 

Toegevoegd op: 19 november 2006

GNB: Groot Nieuws Bijbel (1996)

Genesis 1:1-2: In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde was onherbergzaam en verlaten. Een watervloed bedekte haar en er heerste diepe duisternis. De wind van God joeg over het water.
Commentaar: Deze weergave geeft nog geen enkele hint weg naar een vervolg op de lege aarde. Vergelijk bijvoorbeeld de Naardense Bijbel, die dat wel doet. Door te kiezen voor het woord 'joeg' wordt er nog een extra desolate klank aan het geheel toegevoegd.

*

Psalm 19:3-4 De ene dag geeft het door aan de andere, de ene nacht maakt het aan de volgende bekend. Het is een taal zonder woorden, geluiden hoort men niet.
Commentaar: Tot nog toe de enige vertaling die over 'geluiden' spreekt. Goed gekozen vind ik, omdat het duidelijk en toch veelomvattend is.

*

Maleachi 2:15 Heeft God je niet één van geest en lichaam met haar gemaakt? Het was zijn bedoeling dat jullie kinderen zouden hebben die God werkelijk trouw zouden zijn. Beheers je daarom en laat niemand van jullie ontrouw zijn aan zijn vrouw.
Commentaar: Deze weergave brengt dezelfde bedoeling over als de Willibrord.

*

Galaten 5:22-23 Maar wat de Geest doet groeien en rijpen, is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid en vertrouwen, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Daar heeft de wet niets op tegen.
Commentaar: De parafrase 'wat de Geest doet groeien en rijpen' vind ik zeer goed gevonden. Hierdoor wordt het gebruikte beeld veel sprekender.

*

 

Toegevoegd op: 5 augustus 2006

HB: Het Boek (1988)

Genesis 1:1-2: In het begin heeft God de hemelen en de aarde gemaakt. De aarde was woest en leeg en de Geest van God zweefde boven de watermassa. Over de watermassa lag een diepe duisternis.
Commentaar:  De eerste uitgave die twee keer hetzelfde Nederlandse woord gebruikt voor wat hier wordt weergegeven met 'watermassa'. Ongebruikelijk ook omdat het Hebreeuws wel twee verschillende woorden heeft, en in het Nederlands ook vrij makkelijk met verschillende begrippen is weer te geven.

*

Psalm 19:3-5 De dag vertelt het aan de dag en de nacht geeft zijn kennis door aan de nacht. Het is duidelijk dat dat geen echte woorden zijn; het is immers niet te horen. Toch spreekt de hele schepping over God; die 'taal' hoort men over de hele wereld. 
Commentaar: Een aardig gevonden idee om 'taal' tussen aanhalingstekens te schrijven.

*

Maleachi 2:15 U werd met uw vrouw verbonden door God. Volgens zijn wijze bedoeling werd u door het huwelijk één in Zijn ogen. En wat wil Hij van u? Gelovige kinderen uit uw verbintenis. Pas daarom op voor hartstocht! Blijf trouw aan uw eigen vrouw.
Commentaar: De eerste keer dat ik lees over 'gelovige kinderen'. Deze interpretie lijkt me ver gaan, maar niet onbegrijpelijk, en zou in de context kunnen passen.

*

Galaten 5:22-23 Maar de Heilige Geest brengt ons tot betere dingen: Liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, mildheid, trouw, tederheid en zelfbeheersing. Er is geen wet die zulke dingen veroordeelt. Tegen dergelijke dingen is geen wet.
Commentaar: Het Boek lijkt hier sterk op de NBV. De vruchten van de Geest zijn helemaal wegvertaald.

*

Toegevoegd op: 14 augustus 2006

HSV: Herziene Statenvertaling (deeluitgave 2004)

Genesis 1:1-2: In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde nu was woest en leeg, en duisternis lag over de vloed; en de Geest van God zweefde boven het water.
Commentaar: de herzieners hebben hier toch aardig wat gesleuteld. Afgrond versus vloed; zweven over versus zweven boven en wateren versus water. Toch is 'afgrond' geen ouderwets of niet te begrijpen woord, en de recente Willibrordvertaling kiest ook voor 'diepte'. Ook is het merkwaardig dat gekozen wordt voor 'boven' in plaats van het meer neutralere 'over', wat in vrijwel alle andere vertalingen wordt gebruikt. Ook had 'wateren' niet persé vervangen hoeven worden door een enkelvoud. Hoewel het een ongebruikelijke vorm is, is het niet onbegrijpelijk en biedt meer betekenisnuance.

*

Psalm 19:3-5:De ene dag spreekt ervan tot de andere,
de ene nacht vertelt ervan aan de andere.
Geen spreken is er, geen woorden zijn er,
hun stem# wordt niet gehoord.
Toch gaat hun prediking over heel de aarde,
hun boodschap tot aan het einde van de wereld.
Commentaar: belangrijk is om op te merken dat poëzie ook daadwerkelijk als zodanig te herkennen is en van proza te onderscheiden valt. De hele 'wetenschap' is trouwens weggevallen, de nacht kan alleen nog maar aan de andere nacht vertellen, in plaats van wetenschap tonen. Ook is er gekozen voor een andere interpretatie. Het cruciale woord 'waar' is weggelaten. Nu is het niet meer zo dat er geen spraak en woorden zijn waar hun stem niet meer wordt gehoord, maar wordt gewoon hun stem niet meer gehoord. Toch gaat hun prediking uit over de ganse aarde. Toch is schuingedrukt, wat in eerdere edities aanduidde dat dat woord niet in de context staat. Vreemd dat de hertalers hier voor gekozen hebben, omdat de oorspronkelijke vertaling dat niet deed.

*

Maleachi 2:15: Nog niet beschikbaar
Commentaar: -

*

Galaten 5:22-23: Maar de vrucht van de Geest is: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. Daartegen richt de wet zich niet.
Commentaar: Als het aan de herzieners ligt, heeft de Statenvertaling ook geen 'matigheid' meer maar zelfbeheersing. De interpretatie van vers 23 is veranderd ten gunste van de nieuwere interpretaties. De wet richt zich nu niet tegen de vruchten. Eerder richtte de wet zich niet tegen de mensen die de vruchten van de Geest hadden.

*

Toegevoegd op: 14 augustus 2006

LB: Lutherbijbel (1535)

Genesis 1:1-2: In den beginne schiep God den hemel en de aarde. 2 En de aarde was woest en ledig, en het was duister op de diepte, en de Geest Gods zweefde op het water.

Commentaar:  Een van de weinige vertalingen die 'en' toevoegen aan het begin van vers 2. De alliteratie van 'duister op de diepte' vind ik erg mooi gevonden.

*

Psalm 19:3-5 De ene dag zegt het den anderen, en de ene nacht maakt het den anderen bekend. (...) Hun richtsnoer gaat uit in alle landen, en hunne redenen tot aan het einde der wereld;
Commentaar:  Ik vraag me ernstig af waarom geheel vers 4 verdwenen is. Opvallend is dat de korte versie van Obbink ditzelfde verschijnsel ook heeft. 

*

Maleachi 2:15 Zo deed de enige niet, ofschoon er veel geest in hem was? Maar wat deed de enige? Hij zocht het zaad van God beloofd. Daarom wacht u in uwen geest, dat niemand versmaadt de vrouw zijner jeugd.
Commentaar: Het vraagteken aan het einde van de eerste zin komt vreemd over. Het 'zaad van God beloofd' heb ik nog niet eerder gezien, maar het klinkt wel mooi.

*

Galaten 5:22-23 Maar de vrucht des Geestes is liefde, vreugde, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedertierenheid, getrouwheid, zachtmoedigheid, kuisheid.Tegen dezulken is de wet niet.
Commentaar: De enige vertaling die over 'kuisheid spreekt'. 

*

 

Toegevoegd op: 18 december 2006

NB: Naardense Bijbel (2004)

Genesis 1:1-2: Sinds het begin is God schepper,-
van de hemelen en de aarde. De aarde
is woestheid en warboel geweest,
met duisternis op het aanschijn
   van de oervloed,-
maar adem van God reeds
wervelend over het aanschijn van het water.
Commentaar:  Hier lijkt gezinspeeld te worden op een voortdurende schepping. De vertaler brengt een andere nuance door te stellen dat de aarde woestheid en warboel geweest is, maar dat daarin al de adem van God aanwezig was.

*

Psalm 19:3-5 [zoals] een dag spráke uitsproeit over een dág,
een nacht kénnis verkondigt
áan een nácht;
het geen spréken is en geen wóorden,
hun stém
nooit wérd gehóord,
maar over heel de aarde
hun maning uittijgt,
tot het uiteinde der wéreld hun táal,
Commentaar: Dit vers is niet te scheiden van de context, zoals dat in andere Bijbels wel het geval is.

*

Maleachi 2:15 Heeft hij hen niet één gemaakt,
een vlees-en-bloed met geest erin?,
en wat zoekt
dat ene? Zaad van God!-
weest dan waakzaam over uw geest
en verraad niet de vrouw van je jeugd.
Commentaar: De Naardense Bijbel sluit hier heel nauw aan bij de Statenvertaling.

*

Galaten 5:22-23 Maar de vrucht van de Geest is
liefde, vreugde, vrede, lankmoedigheid,
vriendelijkheid, goedheid, betrouwbaarheid,
zachtmoedigheid, zelfbeheersing;
tegen dergelijke dingen is geen wet.
Commentaar:De Naardense Bijbel volgt nog explicieter de lezing van de Nieuwe Bijbelvertaling.

*

Toegevoegd op: 9 augustus 2006

NBG51: Nederlands Bijbelgenootschap (1951)

Genesis 1:1-2: In den beginne schiep God de hemel en de aarde. De aarde nu was woest en ledig, en duisternis lag op de vloed, en de Geest Gods zweefde over de wateren.
Commentaar:  Ook hier is de aarde woest en ledig.

*

Psalm 19:3-4: De dag doet sprake toestromen aan de dag, en de nacht predikt kennis aan de nacht. Het is geen sprake en het zijn geen woorden, hun stem wordt niet vernomen. Toch gaat hun prediking uit over de ganse aarde en hun taal tot aan het einde der wereld.
Commentaar: De NBG wijkt hier opvallend af van de SV.

*

Maleachi 2:15 Niet één doet zo, die voldoende geest bezit, want wat zoekt die éne? Het zaad Gods. Weest dan op uw hoede voor uw hartstocht, en dat men niet ontrouw worde aan de vrouw zijner jeugd.
Commentaar: Op deze lezing van Maleachi is menig huwelijksethiek gebaseerd: men wist wel raad met: 'weest dan op uw hoede voor uw hartstocht'.

*

Galaten 5:22-23 Maar de vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.Tegen zodanige mensen is de wet niet.
Commentaar: De tekst zoals ik hem altijd gekend heb. Maar zoals de andere vertalingen laten zien, zijn er nog wel wat andere vertaalopties mogelijk.

*

 

Toegevoegd op: 19 mei 2006

NBV: Nieuwe Bijbelvertaling (2004)

Genesis 1:1-2: In het begin schiep God de hemel en de aarde.De aarde was nog woest en doods, en duisternis lag over de oervloed, maar Gods geest zweefde over het water.
Commentaar: In het woord oervloed ligt een verwijzing naar een mythische achtergrond van het scheppingsverhaal besloten.

*

Psalm 19:3-4 De dag zegt het voort aan de dag die komt,de nacht vertelt het door aan de volgende nacht. Toch wordt er niets gezegd, geen woord gehoord, het is een spraak zonder klank. Over heel de aarde gaat hun stem, hun stem

tot aan het einde van de wereld hun taal.

Commentaar: Tegenovergestelde verklaring als de Statenvertaling. De spraak brengt geen klank voort. Als voetnoot bij vers 5 staat: Volgens de oudste vertalingen. MT: ‘hun meetlint’.

*

Maleachi 2:15 Wie ook maar een beetje verstand heeft doet zoiets niet, want iedereen wil toch een nageslacht dat door God gewild is? Speel niet met je leven en behandel de vrouw van je jeugd niet trouweloos.
Commentaar: Verregaande interpretatie.

*

Galaten 5:22-23 Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Er is geen wet die daar iets tegen heeft.
Commentaar: Opvallend is de formulering 'er is geen wet die'. Hier lijkt het erop alsof er meerdere wetten zijn. De duidelijke verwijzing naar 'de wet van Mozes' is verdwenen, en het is veel universeler geworden.

*

 

Toegevoegd op: 19 mei 2006

NWV: Nieuwe Wereldvertaling (1969, herz. 1995)

Genesis 1:1-2: In [het] begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde nu bleek vormloos en woest te zijn en er lag duisternis op het oppervlak van [de] waterdiepte; en Gods werkzame kracht bewoog zich heen en weer over de oppervlakte van de wateren.
Commentaar:  Inventief bedacht: Gods werkzame kracht bewoog zich heen en weer over de oppervlakte. Een verwijzing naar de Heilige Geest is uiteraard niet mogelijk. In het vervolg wordt niet duidelijk gemaakt waar dat heen en weer bewegen goed voor is geweest; zou ik best willen weten.

*

Psalm 19:3-5 De ene dag na de andere dag doet spraak opwellen,
En de ene nacht na de andere nacht spreidt kennis tentoon.
 3 Er is geen spraak, en er zijn geen woorden;
Geen stem van hun zijde wordt gehoord.
 4 Over heel de aarde is hun meetsnoer uitgegaan,
En tot het uiteinde van het produktieve land hun uitspraken.
Commentaar:  Als ik eerlijk ben vind ik dag na dag en nacht na nacht best wel logisch. Geen andere vertaling heeft het, maar ik kan me er best wel wat bij voorstellen. Tot het einde van het productieve land wordt dan weer iets moeilijker, vraag me ernstig af waar ze dat vandaan halen.

*

Maleachi 2:15 En één was er die [het] niet deed, aangezien hij had wat er overbleef van [de] geest. En wat zocht deze? Het zaad van God. En gijlieden moet U hoeden met betrekking tot UW geest, en jegens de vrouw van uw jeugd mag niemand trouweloos handelen.
Commentaar: Hier is iemand die iets níet doet, alle andere uitgaves stellen iets positiefs. Verder niet zo heel duidelijk.

*

Galaten 5:22-23 De vrucht van de geest daarentegen is liefde, vreugde, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtaardigheid, zelfbeheersing. Tegen zulke dingen is geen wet.
Commentaar: Ook hier geen expliciete verwijzing naar de Heilige Geest.

*

 

Toegevoegd op: 14 augustus 2006

OB: Obbink & Brouwer, Utrechtse Bijbel (1942)

Genesis 1:1-2: In den beginne schiep God den hemel en de aarde. De aarde nu was woest en vormeloos, en duisternis lag op den baaierd; en de geest Gods zweefde over de wateren.
Commentaar: Let op het gebruik van het woord 'baaierd'. Dit woord heeft de Naardense Bijbel ook gebruikt. 

*

Psalm 19:3-4  De dag spreekt ervan tot den dag, de nacht deelt het mede aan den nacht; (...) over de gansche aarde gaat hun stem, tot de einden der wereld hunne taal.
Commentaar: Om onbekende redenen heeft Obbink vers 4 overgeslagen. Hij volgt wel de klassieke interpretatie van de Statenvertalers.

*

Maleachi 2:15 Ontbreekt in de vertaling van Obbink.
Commentaar: Het kan best zijn dat de vertaler deze tekst eruit heeft gelaten vanwege de duisterheid van het Hebreeuws. Vers 13 en 14 worden wel opgenomen, vers 17 ook weer.

*

Galaten 5:22-23 De vrucht des Geestes daarentegen is: liefde, vreugde, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, betrouwbaarheid, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. Tegen zulke dingen bestaat geen wet.
Commentaar: Héél opvallend en kenmerkend dat 'geloof' hier vervangen is door 'betrouwbaarheid'. Van een theologische deugd maakt Brouwer hier een ethische deugd, en dat past precies in het karakter van deze vertaling.

*

Toegevoegd op: 9 augustus 2006

SV: Statenvertaling (1637)

Genesis 1:1-2: In den beginne schiep God den hemel en de aarde. De aarde nu was woest en ledig, en duisternis was op den afgrond; en de Geest Gods zweefde op de wateren.
Commentaar: de klassieke standaardvertaling die al eeuwen standhoudt.

*

Psalm 19:3-4 De dag aan den dag stort overvloediglijk spraak uit, en de nacht aan den nacht toont wetenschap. Geen spraak, en geen woorden zijn er, waar hun stem niet wordt gehoord.Hun richtsnoer gaat uit over de ganse aarde, en hun redenen aan het einde der wereld;
Commentaar: de klassieke uitleg van de reformatoren

*

Maleachi 2:15 Heeft Hij niet maar één gemaakt, hoewel Hij des geestes overig had? En waarom maar dien énen? Hij zocht een zaad Gods. Daarom, wacht u met uw geest, en dat niemand trouwelooslijk handele tegen de huisvrouw zijner jeugd.
Commentaar: SV heeft niets geïnterpreteerd, daarom is de vertaling zeer duister geworden. Maar dat is de oorspronkelijke tekst ook.

*

Galaten 5:22-23 Maar de vrucht des Geestes is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, matigheid. Tegen de zodanigen is de wet niet.
Commentaar: De Statenvertaling heeft hier als enige vertaling 'matigheid' in plaats van 'zelfbeheersing'. Misschien de Calvinistische invloed?

*

Toegevoegd op: 19 mei 2006

VDP: J.H. v.d. Palm (1830)

Genesis 1:1-2: In den beginne schiep God den hemel en de aarde. De aarde nu was nog woest en ongevormd, een zee met duisternis bedekt; maar de Geest Gods zweefde over dat water.
Commentaar: In een voetnoot wordt aangegeven: 'Anderen: en een geweldige wind beroerde het water'. Ongevormd geeft een hint naar het latere vormen en scheppen van God. De tegenstelling 'maar' geeft ook al aan dat de aarde niet woest en ongevormd gaat blijven.

*

Psalm 19:3-5  Dag aan dag stort overvloedig sprake uit; en nacht aan nacht verkondigt wetenschap. Er is geen spraak, en er zijn geen woorden, waar niet hun stem gehoord wordt. Hun snoer gaat over heel het aardrijk uit, en hunne redenen tot aan het eind der wereld.
Commentaar: Als voetnoot wordt vermeld: "In alle talen wordt der hemelen lofied hier, uit hoofde der persoons-verbeelding verstaan."  Dit is dus de zelfde interpretatie als de Statenvertaling.

*

Maleachi 2:15 "Maar heeft niet de éénige dit ook gedaan, toen hem nog levenskracht over was" Doch wat zocht de eenige? het goddelijk kroost! Weest dan op uw hoede, dat ge uwe levenskracht niet misbruikt, om trouweloos te handelen tegen de huisvrouw uwer jeugd!
Commentaar:  In de voetnoot bij dit vers staat: 'Te weten Abraham'. Erg opvallend, deze interpretatie heb ik nog niet eerder gezien. In ieder geval een interessante gedachte.

*

Galaten 5:22-23 Maar de vrucht des Geestes is, liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, weldadigheid, goedhartigheid, trouw, zachtmoedigheid, matigheid; Tegen de zoodanigen is er geen wet.
Commentaar: Een aantal nieuwe termen: weldadigheid en goedhartigheid. Mooi gevonden!

*

Toegevoegd op: 10 augustus 2006

WV: de Willibrord vertaling (1995)

Genesis 1:1-2: In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde was woest en leeg; duisternis lag over de diepte, en de geest van God zweefde over de wateren.
Commentaar: 'vloed' is hier vervangen door 'diepte'.

* 

Psalm 19:3-5:  Elke dag opnieuw wordt dat verkondigd, elke nacht opnieuw wordt dat gefluisterd, zonder tong of taal, geen stem laat zich horen; en toch klinkt de boodschap over heel de aarde, reikt dat getuigenis tot het einde van de wereld.
Commentaar: De WV sluit nauw aan bij de interpretatie van de NBV. 

* 

Maleachi 2:15: Heeft Hij haar niet voor hem gemaakt als zijn vlees en leven? En wat wil Hij anders dan kinderen van God? Draag dus zorg voor uw leven en wees niet ontrouw aan de vrouw van uw jeugd.
Commentaar: Hier wordt in tegenstelling tot alle andere vertalingen een vrouwelijke referent geïntroduceerd.

*

Galaten 5: 22-23: Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, vertrouwen, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. Tegen zulke dingen richt de wet zich niet.
Commentaar: Ook de Willibrord heeft 'geloof' vervangen door 'vertrouwen'. Dit gaat niet zo ver als Obbink & Brouwer, maar blijft ergens tussenin.
De Willibrord meent dat de wet zich niet richt tegen zulke dingen, niet tegen zulke mensen, zoals andere vertalingen. Hierdoor verschuift het accent van de werking van de wet.

* 

Toegevoegd op: 19 november 2006