Bijbellezen volgens de OIA methode

Bij Ichthus is het de gewoonte om bijbelstudie te doen volgens de OIA methode. Dit wil zeggen dat een bijbelgedeelte eerst geobserveerd wordt, vervolgens geïnterpreteerd en uiteindelijk geappliceerd, toegepast. Na zelf een jaar met deze methode gewerkt te hebben, merk ik dat het briljant is voor wat betreft de O en de A. Meestal worden er uiterst accurate observatievragen gesteld. Ik ben altijd weer verrast door de observaties die gemaakt worden en de moeilijkheden die uit een tekst naar voren komen. Ook de fase van het toepassen verloopt meestal vlotjes: vanuit hoofdlijnen of zijsporen zijn er meestal wel goede toepassingen naar het dagelijks leven te maken. Het pijnpunt is gelegen in de 'I'. De interpretatiefase maakt vaak de weerbarstigheid van de bijbeltekst pijnlijk duidelijk. Vaak is het niet mogelijk om de opgekomen vragen ook op een goede manier te beantwoorden. De benodigde kennis ontbreekt hiervoor vaak. Zelfs als theoloog merk ik dat ik vooral kennis heb van de hoofdlijnen van de Bijbel, en de gedeeltes meer dan mijn gesprekspartners in verband kan brengen met andere bijbelgedeeltes. Maar op gedetailleerde exegetische vragen moet ik vaak ook het antwoord schuldig blijven.

Bovenstaande wil ik illustreren aan de hand van Marcus 9:14-29, waarin Jezus de onreine geest uitdrijft uit een jongen, waarvan de vader de fameuze woorden uit: 'ik geloof, kom mijn ongeloof te hulp'. Een aantal vragen die gesteld werden zijn de volgende:

• vs. 15: 'De mensen waren verbaasd toen ze hem zagen, en liepen meteen naar hem toe om hem te begroeten'. Waarom waren de mensen zo verbaasd dat ze Jezus zagen?

• Vers 21: 'Jezus vroeg aan zijn vader: “hoe lang heeft hij hier al last van?” Waarom vraagt Jezus dit, terwijl hij het antwoord al lang weet?

• Vers 25: Toen Jezus zag dat er een grote groep mensen toestroomde, sprak hij de onreine geest op strenge toon toe en zei: “Geest die doof en stom maakt, ik gebied je: ga uit hem weg en keer niet meer in hem terug.” Waarom geneest Jezus hier op het moment dat er een grote groep mensen toestroomt, terwijl hij anders juist zijn genezingen juist niet bekend wil maken? Met andere woorden: wat is de relatie tussen het feit dat Jezus zag dat er een grote groep mensen toestroomt, en dat Jezus de jongen geneest?

De eerste vraag is een gedetailleerde exegetische vraag, en die is mijns inziens niet op te lossen zonder een aantal commentaren te raadplegen. Wij kwamen er tenminste niet uit. De tweede vraag is op te lossen met behulp van de latere systematische theologie: deze heeft uitgebreid nagedacht over de verhouding tussen de menselijke en goddelijke natuur van Jezus. Hier kan ik als theoloog makkelijk een bijdrage leveren omdat ik kennis heb van deze discussie. De derde vraag is een vraag die de bijbelse theologie betreft: ze probeert verschillende gegevens uit de evangeliën met elkaar in verband te brengen. Daardoor is het een complexe vraag en is er ook hulp van 'buitenaf' nodig om hier een bevredigend antwoord op te kunnen geven.

Samenvattend is het bijbellezen in groepen een belangrijke stimulans voor de theologie. Uit deze gespreksgroepen komen interessante en wezenlijke vragen naar boven over een bijbelgedeelte. Mijns inziens zouden professionele exegeten er goed aan doen om zo veel mogelijk van deze vragen in hun commentaren te verwerken. Aan de andere kant kunnen bijbelgespreksgroepen ook niet zonder de theologie, zoals bij bovenstaande vragen is aangetoond. De grote uitdaging is nu om het werk dat al gedaan is in de theologie ook toegankelijk te maken voor zulke gepreksgroepen, zodat zij hiervan kunnen profiteren. 

Toegevoegd op: 21 november 2009